Czy wszystko ze mną w porządku? – pytanie, które często słyszy psycholog
Okres nastoletni to czas wielu zmian. Co się zmienia? Czego doświadcza nastolatek?
Myśli. Ja – Inni ludzie – Świat. „Ja” jest odmieniane przez wszystkie przypadki. Nastolatki to egocentrycy, którzy widzą siebie jako wrażliwych altruistów. Doświadczanie niezadowolenia ze świata i ludzi pozwala łatwiej znieść niezadowolenie z siebie. Ciągle na nowo rozpamiętują i analizują swoje zachowanie, wypowiedziane słowa i podjęte działania.
Emocje i uczucia. Doświadczanie prawdziwej karuzeli i mieszanki przyjemnych i nieprzyjemnych emocji o dużym nasileniu i zmienności: od radości, euforii, szczęścia po niepewność, frustrację, złość, bezsilność, osamotnienie… W głębi duszy są wrażliwi, czuli i sentymentalni dlatego przeżywanie emocji jest bardzo dotkliwe i angażujące.
Wygląd. „Nieprzewidywalne” zmiany fizyczne. Próby pozostawania niewyróżniającym się w grupie, dostosowania do innych, a jednocześnie silna potrzeba zaznaczenia swojej indywidualności. Dokonują porównań, które często wypadają na własną niekorzyść.
Relacje. Okres zmiany szkoły. Nagle wokół pojawia się bardzo wielu nowych rówieśników i dorosłych, których nastolatek próbuje „jakoś oswoić”. Relacje może charakteryzować „kolczastość”, która przykrywa ogromna potrzeba zrozumienia i bliskości. Rodzice i dorośli przestają być autorytetem, wydają się nie rozumieć, być nadopiekuńczy, kontrolujący, obcy. Dominuje silna potrzeba samostanowienia i zaznaczenia własnej niezależności.
Nowe wyzwania. Obciążenie obowiązkami w szkole jest zdecydowanie większe niż wcześniej. Komunikat: „jesteś prawie dorosły” uświadamia, że czas beztroski się skończył. Buduje presję otoczenia, oczekiwanie przejęcia odpowiedzialności za siebie. Jednocześnie dominuje odczucie niepewności, co do swoich kompetencji, samooceny, przyszłości, słuszności wyborów.
Stawienie czoła wszystkim zmianom i wyzwaniom, rozpaczliwe próby pogodzenia sprzeczności, utrzymanie elementarnego komfortu codzienności wymaga wiele wysiłku. Młody człowiek potrzebuje wtedy cierpliwych i empatycznych rodziców (dorosłych). Potrzebuje rodzicielskiej stabilności, przewidywalności, jasnych granic; Miłości i Akceptacji ponad wszystko.
To taki czas. Nie da się zostać dorosłym bez bycia nastolatkiem.
Dbajmy o relacje, pielęgnujmy je. Bądźmy wspierający dla naszych nastolatków!